Πάρτι στη... λάσπη

Πουλιά, έντομα και φυτά που αναφέρονται στο κείμενό μας (τετράδιο εργασιών γλώσσας Α΄ τεύχος σελίδα 12) και ζουν στου υγροβιότοπους της Ελλάδος.

Σταχτοτσικνιάς (ardea cinerea)

O πιο τυπικός και διαδεδομένος ερωδιός. Είναι ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη με 90 εκ. ύψος  περίπου . Ο σταχτοτσικνιάς ξεχωρίζει από το σταχτί πάνω μέρος του , λευκωπό από κάτω και το χαρακτηριστικό λοφίο του . Το ράμφος του είναι κίτρινο και μακρύ, την περίοδο της αναπαραγωγής γίνεται κοκκινωπό. Διαλέγει λίμνες, ποτάμια με άφθονη βλάστηση και καραδοκεί πολύ ώρα ακίνητος μέσα ή κοντά στο νερό μέχρι να εμφανιστεί η λεία του . Στη λεία του συγκαταλέγονται συνήθως ψάρια, σαύρες, βατράχια, σκουλήκια, σαλιγκάρια αλλά και ποντίκια . Στήνει την φωλιά του πάνω σε δένδρα ή μέσα στις καλαμιές κατά αναπαραγωγικές αποικίες . Γεννάει τον Μάρτιο – Απρίλιο 4-5 ανοιχτόχρωμα γαλάζια αυγά και το κλώσημα  διαρκεί 25-26 ημέρες. Οι νεοσσοί πετούν μόλις συμπληρώσουν 50 ημέρες ζωής .

Νούφαρο (nymphaea)

Είναι φυτό ποώδες , πολυετές , υδρόβιο , ριζωματώδες . Κάνει μεγάλα στιλπνά πράσινα φύλλα που μπορεί να φθάσουν και την διάμετρο των 50 cm, σχήματος ωοειδούς ή καρδιόσχημου , τα οποία αναπτύσσονται τις περισσότερες φορές ως επιπλέοντα στην επιφάνεια του νερού , ενίοτε όμως και κάτω από την επιφάνεια (υποβρύχια)  η και πάνω από αυτή (εναέρια). 

Δεντροβάτραχος (hyla arborea)

Ο δεντροβάτραχος είναι ένα μικρόσωμο όμορφο βατραχάκι με έντονο πράσινο χρώμα που προτιμάει να ζει κοντά σε έλη, λίμνες, ποτάμια, λιβάδια και κήπους. Ωστόσο έχει αρκετή αντοχή στην ξηρασία και δεν αποκλείεται να τον δει κάποιος και σε ξηρότερα μέρη. Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σκαρφαλώνοντας πάνω στα δέντρα, αλλά επιστρέφει στο νερό για την αναπαραγωγή του. Όταν τρομάζει, παραμένει εντελώς ακίνητος και μπερδεύεται με το περιβάλλον ώστε να μη διακρίνεται. Η φωνή του ένα χαρακτηριστικό κρακ… κρακ…, το οποίο γίνεται ιδιαίτερα έντονο την εποχή του ζευγαρώματος, φουσκώνοντας παράλληλα το δέρμα κάτω από το πιγούνι του.

Ο δεντροβάτραχος τρέφεται κυρίως με έντομα που πιάνει τη νύχτα, αν και έχει παρατηρηθεί ότι κυνηγάει και την ημέρα. Όταν εκκολαφθούν τα αυγά, οι γυρίνοι τους θα μείνουν στο νερό περίπου 3 μήνες και στη συνέχεια θα χάσουν την ουρά τους για να μεταμορφωθούν σε όμορφους μικρούς δεντροβάτραχους.

Λιβελούλες (Libellulidae) 

 

 

Το όνομα λιβελούλα προέρχεται από τη λατινική λέξη LIBELLA, που σημαίνει «υδρόμετρο», ή «υδροστάτης», ή «νερουλάς».
Η ονομασία αυτή έχει να κάνει ασφαλώς με τη ζωή και τη δραστηριότητα αυτού του εντόμου, που συνηθίζει να πετάει πάνω από νερά και έλη, γιατί εκεί κυνηγάει και βρίσκει την τροφή του. Τρέφεται συνήθως με άλλα έντομα.

Ζευγαρώνουν στον αέρα, ενώ πετούν και ο ερωτικός χορός τους είναι άκρως εντυπωσιακός και αξιοπαρατήρητος.
Αμέσως μετά, το θηλυκό έντομο αποθέτει τα αυγά του πάνω σε φύλλα που επιπλέουν σε υδάτινες επιφάνειες, ή πάνω σε υδρόβια φυτά. Τα αυγά που αποθέτει το θηλυκό στην επιφάνεια του νερού, εκκολάπτονται συνήθως σε πέντε (5) εβδομάδες.
Από τα αυγά θα εμφανιστούν οι νύμφες της λιβελούλας, που λέγονται λάρβες. Οι λάρβες αυτές είναι παμφάγες, αλλά και πολύ σκληρές και ανθεκτικές, ώστε να καταφέρνουν μόνες τους να επιβιώνουν.
Όσο ζουν στο νερό, βρίσκονται κατά κανόνα στο βυθό και για να κινηθούν εκτοξεύουν νερό από το έντερό τους με δύναμη προς τα πίσω (σαν τουρμπίνα) και μπορούν έτσι να αναπτύξουν μεγάλη ταχύτητα, ώστε να αποφύγουν κάποιο διώκτη τους ή και να κυνηγήσουν οι ίδιες την τροφή τους.
Οι λάρβες της λιβελούλας τρέφονται συνήθως με άλλους υδρόβιους οργανισμούς, μικρά ψάρια γόνο, μικρούς γυρίνους ή ακόμη και άλλες ...; λάρβες!
Η λιβελούλα είναι ένα εντυπωσιακό έντομο, που δεν περνάει απαρατήρητο, τόσο για την εμφάνισή του, όσο και για το μοναδικό του πέταγμά.

Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus)

Ο Καλαμοκανάς ανήκει στην τάξη των Χαραδριόμορφων και στην οικογένεια Ανωραμφίδες.
Είναι μεγάλος, όπως ένας γλάρος, με πόδια όμως πολύ μακριά κόκκινα. Όταν πετάει περνούν ακόμη και την ουρά του (18 εκ. περ.). Έχει φτερά μαύρα και το κάτω μέρος λευκό. (38 εκ.). Το καλοκαίρι το αρσενικό έχει τη ράχη και το πάνω μέρος του κεφαλιού μαύρα. Η θηλυκιά έχει το κεφάλι και το λαιμό λευκά.
Ζει σε έλη, λιμνοθάλασσες και βάλτους.
Τρέφεται με έντομα, νύμφες, σκουλήκια και αυγά ψαριών.
Φτιάχνει τη φωλιά του στο έδαφος κοντά στο νερό. Γεννάει το Μάιο 3 ως 4 αυγά πρασινο-λαδί με κηλίδες γκρι ανοιχτές. Τα κλωσσούν και τα δύο φύλλα για 22 έως 26 ημέρες. Τα νεαρά είναι ικανά να πετάξουν μετά από 28 ημέρες.
Τον Καλαμοκανά τον λένε επίσης Αδραχτά και Άτρακτο.

Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus)

Ο αργυροπελεκάνος είναι το σπανιότερο από τα επτά είδη πελεκάνων που υπάρχουν στον κόσμο και το δεύτερο σε μέγεθος είδος πουλιού στον πλανήτη (ύψος 1,20μ, άνοιγμα φτερών εώς 3,2μ, βάρος 6-10 κιλά). Το υδρόβιο αυτό πουλί έχει χρώμα φτερώματος ανοιχτό σταχτί και κύριο χαρακτηριστικό του το μακρύ του ράμφος, που φέρει διαστελλόμενο σάκο στο κάτω μέρος του. Τα πόδια του είναι κοντά και δυνατά, με δάχτυλα συνδεόμενα μεταξύ τους με μεμβράνη.

Ο αργυροπελεκάνος είναι πουλί που τρέφεται με ψάρια, αλλά δεν ανταγωνίζεται τους ψαράδες γιατί η τροφή του αποτελείται κυρίως από ψάρια που αφθονούν και έχουν μικρή εμπορική αξία και από άρρωστα ή και νεκρά ψάρια που τα πιάνει πολύ εύκολα. Συνήθως ψαρεύει στις λιμνοθάλασσες, αλλά και στις εκβολές, στα ποτάμια, στα έλη με καλαμώνες, στις τεχνητές λίμνες και στη θάλασσα. Οι ημερήσιες απαιτήσεις του για τροφή είναι 900-1200 γρ.

Ο αργυροπελεκάνος ήταν κάποτε ευρέως εξαπλωμένος στην Ευρώπη (μέχρι στην Ουγγαρία) και στην Ασία, αλλά τα τελευταία εκατό χρόνια ο πλυθησμός του μειώθηκε δραματικά και η εξάπλωση του στην Ευρώπη περιορίστηκε σε ορισμένους υγροτόπους των Βαλκανίων. Κύριες αιτίες αυτής της μείωσης ήταν οι αποξηράνσεις υγροτόπων για την απόκτηση γεωργικής γης και το κυνήγι. Σήμερα, το 13% των ζευγαριών αργυροπελεκάνου που απομένουν σ' ολόκληρο τον κόσμο φιλοξενείται σε δύο περιοχές της Ελλάδας: στη λίμνη μικρή Πρέσπα του νομού Φλώρινας και στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού κόλπου.