Σε μια γειτονιά φτωχική ο νους μου συχνά με γυρίζει και κάποιες χαρές που περάσανε μου θυμίζει Και τώρα ακόμ απ εκεί ποτέ δεν περνά λιμουζίνα σε κάθε μπαλκόνι γαρύφαλλα κι άσπρα κρίνα
Ω, ω, ω, μια κιθάρα στο στενό Ω, ω, ω, με καημό για έναν έρωτ αγνό Να ξεχάσω ποτέ δεν μπορώ τον παλιό τον καλό τον καιρό μια γωνιά στην παλιά γειτονιά
Παράθυρο μισόκλειστο κι η πρώτη μου αγάπη στη γρίλια του έρωτα η πρώτη χαρά και η πρώτη ζήλια Φεγγάρι ασημί γελαστό που παίζει στης λεύκας τα κλώνια αχ! τα αξέχαστα ωραία αυτά τα χρόνια
Ω, ω, ω, μενεξές το πρωινό Ω, ω, ω, κι απαλό το γλυκό δειλινό να ξεχάσω ποτέ δεν μπορώ τον παλιό τον καλό τον καιρό μια γωνιά στην παλιά γειτονιά
Έχουμε μάθει στο μάθημα της γλώσσας να χρησιμοποιούμε το λεξικό τσέπης και με αυτό να βρίσκουμε τις λέξεις που δεν ξέρουμε τι σημαίνουν ή πώς γράφονται.
Επίσης το χρησιμοποιούμαι για να βρούμε ορισμένες φορές οικογένειες λέξεων όπως για παράδειγμα στην πρόσφατη άσκηση που μας ζητούσε να ψάξουμε στο λεξικό να εντοπίσουμε την οικογένεια της λέξης "περιβάλλον" στο λεξικό μας.
Ας κάνουμε λοιπόν την πρώτη μας αναζήτηση.
Γράφουμε τη λέξη περιβάλλ και στη συνέχεια πατάμε το κουμπάκι δίπλα "βρες".
Καταγράφουμε τις λέξεις που βρήκαμε στο τετράδιό μας και ελέγχουμε την άσκηση στη σελίδα 16 του τετραδίου εργασιών της γλώσσας.
Επαναλαμβάνουμε την αναζήτηση μας αυτή τη φορά γράφοντας μόνο περιβ . Τι διαφορά παρατηρούμε; Πόσα είναι τα αποτελέσματα της αναζήτησής μας αυτή τη φορά;
Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να χρησιμοποιείται και μόνοι σας το συγκεκριμένο λεξικό κάθε φορά που θα απαιτείται μια αναζήτηση λέξεων στο μέλλον.
Όταν λοιπόν ψάχνουμε λέξεις που αρχίζουν με τον ίδιο τρόπο τα πράματα είναι απλά. Τι συμβαίνει όμως όταν ψάχνουμε λέξεις που θέλουμε να έχουν την ίδια κατάλληξη. Ας πούμε λέξεις που τελειώνουν σε -βάλλω. Εδώ έχουμε πολύτιμο εργαλείο το "Αντίστροφο Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)" που μπορείτε να βρείτε σε αυτήν εδώ την διεύθυνση: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/reverse/index.html
Ρίξτε μια ματιά σε αυτά που γράφει στην εισαγωγή του και στη συνέχεια αναζητήστε λέξεις που καταλήγουν σε -βαλλω . Καταγράψτε τα αποτελέσματα της αναζήτησής σας.
Μην ξεχάσετε πώς δουλέψαμε. Θα σας χρειαστεί πολλές φορές στα επόμενα μαθήματα.
Επίσης το αντίστροφο λεξικό θα σας χρειαστεί αν θέλετε να γράψετε ένα ποίημα με ομοιοκαταληξία.
Για δοκιμάστε τη λέξη πλεκω ή όποια άλλη θέλετε εσείς να δείτε τα αποτελέσματα που θα σας βγάλει.
Βέβαια για να φτιάξετε τραγουδάκια, ίσως πολύ χρήσιμο να σας φανεί και αυτό εδώ http://stixos.gr/
Για γράψτε τη λέξη περιβάλλον (εδώ πρέπει να γράφετε ολόκληρες τις λέξεις) να δούμε τι θα μας βγάλει.
Για γράψτε τώρα βάλω (με ένα λ τώρα).
Τι λέτε; Με τις λέξεις που βρήκαμε φτιάχνουμε ένα τραγουδάκι;
Πουλιά, έντομα και φυτά που αναφέρονται στο κείμενό μας (τετράδιο εργασιών γλώσσας Α΄ τεύχος σελίδα 12) και ζουν στου υγροβιότοπους της Ελλάδος.
Σταχτοτσικνιάς (ardea cinerea)
O πιο τυπικός και
διαδεδομένος ερωδιός. Είναι ο
μεγαλύτερος στην Ευρώπη με 90 εκ. ύψος
περίπου . Ο σταχτοτσικνιάς ξεχωρίζει
από το σταχτί πάνω μέρος του , λευκωπό
από κάτω και το χαρακτηριστικό λοφίο του
. Το ράμφος του είναι κίτρινο και μακρύ,
την περίοδο της αναπαραγωγής γίνεται
κοκκινωπό. Διαλέγει λίμνες, ποτάμια με άφθονη βλάστηση και καραδοκεί πολύ ώρα
ακίνητος μέσα ή κοντά στο νερό μέχρι να
εμφανιστεί η λεία του . Στη λεία του
συγκαταλέγονται συνήθως ψάρια, σαύρες,
βατράχια, σκουλήκια, σαλιγκάρια αλλά και
ποντίκια . Στήνει την φωλιά του πάνω σε
δένδρα ή μέσα στις καλαμιές κατά
αναπαραγωγικές αποικίες . Γεννάει τον
Μάρτιο – Απρίλιο 4-5 ανοιχτόχρωμα
γαλάζια αυγά και το κλώσημα
διαρκεί 25-26 ημέρες. Οι νεοσσοί πετούν
μόλις συμπληρώσουν 50 ημέρες ζωής .
Νούφαρο (nymphaea)
Είναι φυτό ποώδες , πολυετές , υδρόβιο , ριζωματώδες .
Κάνει μεγάλα στιλπνά πράσινα φύλλα που μπορεί να φθάσουν και την διάμετρο των 50 cm, σχήματος ωοειδούς ή καρδιόσχημου , τα οποία
αναπτύσσονται τις περισσότερες φορές ως επιπλέοντα στην επιφάνεια του νερού ,
ενίοτε όμως και κάτω από την επιφάνεια (υποβρύχια) η και πάνω από αυτή
(εναέρια).
Δεντροβάτραχος (hyla arborea)
Ο δεντροβάτραχος είναι ένα μικρόσωμο
όμορφο βατραχάκι με έντονο πράσινο χρώμα που προτιμάει να ζει κοντά σε
έλη, λίμνες, ποτάμια, λιβάδια και κήπους. Ωστόσο έχει αρκετή αντοχή στην
ξηρασία και δεν αποκλείεται να τον δει κάποιος και σε ξηρότερα μέρη.
Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σκαρφαλώνοντας πάνω στα δέντρα,
αλλά επιστρέφει στο νερό για την αναπαραγωγή του. Όταν τρομάζει,
παραμένει εντελώς ακίνητος και μπερδεύεται με το περιβάλλον ώστε να μη
διακρίνεται. Η φωνή του ένα χαρακτηριστικό κρακ… κρακ…, το οποίο γίνεται
ιδιαίτερα έντονο την εποχή του ζευγαρώματος, φουσκώνοντας παράλληλα το
δέρμα κάτω από το πιγούνι του.
Ο δεντροβάτραχος τρέφεται κυρίως με
έντομα που πιάνει τη νύχτα, αν και έχει παρατηρηθεί ότι κυνηγάει και την
ημέρα. Όταν εκκολαφθούν τα αυγά, οι γυρίνοι τους θα μείνουν στο νερό
περίπου 3 μήνες και στη συνέχεια θα χάσουν την ουρά τους για να
μεταμορφωθούν σε όμορφους μικρούς δεντροβάτραχους.
Λιβελούλες (Libellulidae)
Το όνομα λιβελούλα προέρχεται από τη λατινική λέξη LIBELLA, που σημαίνει «υδρόμετρο», ή «υδροστάτης», ή «νερουλάς». Η ονομασία αυτή έχει να κάνει ασφαλώς με τη ζωή και τη δραστηριότητα
αυτού του εντόμου, που συνηθίζει να πετάει πάνω από νερά και έλη, γιατί
εκεί κυνηγάει και βρίσκει την τροφή του. Τρέφεται συνήθως με άλλα έντομα. Ζευγαρώνουν στον αέρα, ενώ πετούν και ο ερωτικός χορός τους είναι άκρως εντυπωσιακός και αξιοπαρατήρητος. Αμέσως μετά, το θηλυκό έντομο αποθέτει τα αυγά του πάνω σε φύλλα που
επιπλέουν σε υδάτινες επιφάνειες, ή πάνω σε υδρόβια φυτά. Τα αυγά που αποθέτει το θηλυκό στην επιφάνεια του νερού, εκκολάπτονται συνήθως σε πέντε (5) εβδομάδες. Από τα αυγά θα εμφανιστούν οι νύμφες της λιβελούλας, που λέγονται
λάρβες. Οι λάρβες αυτές είναι παμφάγες, αλλά και πολύ σκληρές και
ανθεκτικές, ώστε να καταφέρνουν μόνες τους να επιβιώνουν. Όσο ζουν στο νερό, βρίσκονται κατά κανόνα στο βυθό και για να κινηθούν
εκτοξεύουν νερό από το έντερό τους με δύναμη προς τα πίσω (σαν
τουρμπίνα) και μπορούν έτσι να αναπτύξουν μεγάλη ταχύτητα, ώστε να
αποφύγουν κάποιο διώκτη τους ή και να κυνηγήσουν οι ίδιες την τροφή
τους. Οι λάρβες της λιβελούλας τρέφονται συνήθως με άλλους υδρόβιους
οργανισμούς, μικρά ψάρια γόνο, μικρούς γυρίνους ή ακόμη και άλλες ...;
λάρβες! Η λιβελούλα είναι ένα εντυπωσιακό έντομο, που δεν περνάει
απαρατήρητο, τόσο για την εμφάνισή του, όσο και για το μοναδικό του
πέταγμά.
Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus)
Ο Καλαμοκανάς ανήκει στην τάξη των Χαραδριόμορφων και στην οικογένεια Ανωραμφίδες. Είναι μεγάλος, όπως ένας γλάρος, με πόδια όμως πολύ μακριά κόκκινα. Όταν
πετάει περνούν ακόμη και την ουρά του (18 εκ. περ.). Έχει φτερά μαύρα
και το κάτω μέρος λευκό. (38 εκ.). Το καλοκαίρι το αρσενικό έχει τη ράχη
και το πάνω μέρος του κεφαλιού μαύρα. Η θηλυκιά έχει το κεφάλι και το
λαιμό λευκά. Ζει σε έλη, λιμνοθάλασσες και βάλτους. Τρέφεται με έντομα, νύμφες, σκουλήκια και αυγά ψαριών. Φτιάχνει τη φωλιά του στο έδαφος κοντά στο νερό. Γεννάει το Μάιο 3 ως 4
αυγά πρασινο-λαδί με κηλίδες γκρι ανοιχτές. Τα κλωσσούν και τα δύο φύλλα
για 22 έως 26 ημέρες. Τα νεαρά είναι ικανά να πετάξουν μετά από 28
ημέρες. Τον Καλαμοκανά τον λένε επίσης Αδραχτά και Άτρακτο.
Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus)
Ο αργυροπελεκάνος είναι το σπανιότερο από τα επτά είδη πελεκάνων που
υπάρχουν στον κόσμο και το δεύτερο σε μέγεθος είδος πουλιού στον πλανήτη
(ύψος 1,20μ, άνοιγμα φτερών εώς 3,2μ, βάρος 6-10 κιλά). Το υδρόβιο αυτό
πουλί έχει χρώμα φτερώματος ανοιχτό σταχτί και κύριο χαρακτηριστικό του
το μακρύ του ράμφος, που φέρει διαστελλόμενο σάκο στο κάτω μέρος του.
Τα πόδια του είναι κοντά και δυνατά, με δάχτυλα συνδεόμενα μεταξύ τους
με μεμβράνη.
Ο αργυροπελεκάνος είναι πουλί που τρέφεται με ψάρια,
αλλά δεν ανταγωνίζεται τους ψαράδες γιατί η τροφή του αποτελείται
κυρίως από ψάρια που αφθονούν και έχουν μικρή εμπορική αξία και από
άρρωστα ή και νεκρά ψάρια που τα πιάνει πολύ εύκολα. Συνήθως ψαρεύει
στις λιμνοθάλασσες, αλλά και στις εκβολές, στα ποτάμια, στα έλη με καλαμώνες, στις τεχνητές λίμνες και στη θάλασσα. Οι ημερήσιες απαιτήσεις του για τροφή είναι 900-1200 γρ.
Ο αργυροπελεκάνος ήταν κάποτε ευρέως εξαπλωμένος στην Ευρώπη (μέχρι
στην Ουγγαρία) και στην Ασία, αλλά τα τελευταία εκατό χρόνια ο πλυθησμός
του μειώθηκε δραματικά και η εξάπλωση του στην Ευρώπη περιορίστηκε σε
ορισμένους υγροτόπους των Βαλκανίων. Κύριες αιτίες αυτής της μείωσης
ήταν οι αποξηράνσεις υγροτόπων για την απόκτηση γεωργικής γης και το
κυνήγι. Σήμερα, το 13% των ζευγαριών αργυροπελεκάνου που απομένουν
σ' ολόκληρο τον κόσμο φιλοξενείται σε δύο περιοχές της Ελλάδας: στη λίμνη
μικρή Πρέσπα του νομού Φλώρινας και στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού
κόλπου.
Οι
ανεμόμυλοι χτίστηκαν πριν από 150 χρόνια
περίπου, από πέτρα και ένα είδος άμμου.
Είναι χτισμένοι στην πλατεία της Χώρας,
γιατί εκεί φυσάει πολύ.
Είναι
στρογγυλοί και η σκεπή τους είναι κοκκινωπή.
Οι ανεμόμυλοι παλιότερα ήταν 12 αλλά απ'
αυτούς σήμερα σώζονται 8 και σ' έναν ακόμα
υπάρχει μόνο η βάση. Αυτό που μας έκανε
εντύπωση είναι πως η σκεπή γύριζε ανάλογα
με το πού φυσούσε ο αέρας, για να μπορεί ο
ανεμόμυλος να λειτουργεί με όλους τους
αέρηδες.
ΠΩΣ
ΕΙΝΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
Εσωτερικά οι μύλοι έχουν δυο πατώματα. Απ'
την πόρτα του μύλου μπαίνουμε στο χώρο που
άφηναν τα σακιά με το σιτάρι και το κριθάρι.
Οι δυο αυτοί χώροι (πάνω και κάτω)
επικοινωνούσαν με μια μικρή (στενή) σκάλα,
που την έφτιαχναν έτσι, γιατί δεν είχαν χώρο
να την φτιάξουν μεγαλύτερη.
Οι μυλόπετρες (δυο στρογγυλές πέτρες)
βρίσκονται στον πάνω χώρο (κάτω από τη σκεπή)
και εκεί άλεθαν. Τις μυλόπετρες τις έφερναν
συχνά από τη Σαντορίνη, ένα κοντινό νησί των
Κυκλάδων, όπου υπήρχε το κατάλληλο πέτρωμα για την κατασκευή τους.
Για
να καταλάβετε πώς γυρνούσαν οι μυλόπετρες,
θα πρέπει να μπείτε μέσα και να δείτε πώς τα
πανιά που γυρνούσαν στον ρυθμό του ανέμου
συνδέονταν με τις μυλόπετρες και τις έκαναν
να γυρίζουν.
Η ΔΟΥΛΕΙΑ
ΤΟΥ ΜΥΛΩΝΑ
Σε κάθε μύλο εργαζόταν ένας μόνο άνθρωπος: ο
ιδιοκτήτης. Τον έλεγαν μυλωνά. Αυτός
ανέβαζε ένα-ένα τα σακιά με το σιτάρι ή το
κριθάρι από τα σκαλάκια στο πάνω μέρος του
μύλου, για να τ' αλέσει και να βγάλει αλεύρι.
Όταν
δε φυσούσε, οι μύλοι δεν μπορούσαν να
λειτουργήσουν. Εκείνες τις μέρες όμως που
είχε δυνατό αέρα, δούλευαν ώρες πολλές,
ακόμα και τη νύχτα. Βέβαια, όταν δεν είχαν
σιτάρι ή κριθάρι ν' αλέσουν, τότε έδεναν τα
πανιά, για να μην γυρνάνε και σπάσουν.
Ο μυλωνάς δεν πληρωνόταν με χρήματα, αλλά με
αλεύρι, ανάλογα με τη ποσότητα που άλεθε.
Αυτός με τη σειρά του το πουλούσε σε όσους
κατοίκους δεν καλλιεργούσαν σιτάρι ή
κριθάρι, δεν είχαν δηλαδή δικό τους αλεύρι.
Το δεξαμενόπλοιο, ελληνικής πλοιοκτησίας με σημαία των νήσων Μπαχάμες,
ήταν ηλικίας 26 ετών και είχε μονό κύτος. Υπέστη σοβαρή ζημιά κατά τη
διάρκεια μία σφοδρής καταιγίδας και βυθίστηκε στις 19 Νοεμβρίου, όταν
κόπηκε στα δύο κατά την προσπάθεια δύο ρυμουλκών να το απομακρύνουν από
τις ακτές.Μία τεράστια πετρελαιοκηλίδα από το βυθισμένο τάνκερ Prestige
πλησιάζει, ωθούμενη από τους ισχυρούς ανέμους, στις ισπανικές ακτές. Οι
Αρχές της χώρας φοβούνται ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να
εμποδίσουν μία νέα περιβαλλοντική καταστροφή. Η κηλίδα, 9.000 τόνων
πετρελαίου όπως υπολογίζεται, έχει προσεγγίσει τις ακτές της Γαλικίας,
στα βορειοδυτικά της Ισπανίας, σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τις ακτές.
Η ισπανική αυτή επαρχία βασίζει μεγάλο μέρος της οικονομικής της
δραστηριότητας στην αλιεία. Πολίτες και ειδικοί είχαν κατέβαλλαν
υπεράνθρωπες προσπάθειες προκειμένου να καθαρίσουν τις ακτές από τους
6.000 τόνους πετρελαίου που είχαν μολύνει τα ισπανικά παράλια από τη
διαρροή στο Prestige.
Ψάξε και για άλλες πληροφορίες στα αγγλικά με τις λέξεις Prestige oil spill
κυρίως για βίντεο, χάρτες και φωτογραφίες.
On November 13, 2002, the Prestige oil tanker was carrying 77,000 tons of heavy fuel oil when one of its twelve tanks burst – during
a storm off Galicia, Spain. Fearing that the ship would sink, the
captain called for help from Spanish rescue workers, expecting them to
take the ship into harbour. However, pressure from local authorities – forced the captain to steer – the
ship away from the coast. The captain tried to get help from the French
and Portuguese authorities, but they too ordered the ship away from
their shores. The storm eventually took its toll – on the ship resulting in the tanker splitting in half and releasing 20
million gallons oil into the sea. According to a report by the
Pontevedra Economist Board, the total cleanup cost $12 billion.
Περίληψη
Το δεξαµενόπλοιο «Πρεστίζ», που μετέφερε 77.000 τόνους αργού
πετρελαίου, έσπασε στα δύο και βυθίστηκε.
Το «Πρεστίζ» βυθίστηκε στον Ατλαντικό ωκεανό, και συγκεκριμένα
στα ανοιχτά των βορειοδυτικών ακτών της Ισπανίας, 250 χλµ. από τις ακτές της
Γαλικίας.
Το δεξαµενόπλοιο έσπασε στα δύο το πρωί της 12ης Νοεµβρίου
του 2002 και το απόγευµα της ίδιας µέρας βυθίστηκε.
Προκλήθηκε τεράστια οικολογική καταστροφή. Πιο συγκεκριμένα: Η βύθιση του δεξαµενόπλοιου
προκάλεσε διαρροή χιλιάδων τόνων πετρελαίου, µε συνέπεια να µολυνθούν πολλά
χιλιόµετρα ακτών της Ισπανίας και να πεθάνουν χιλιάδες θαλασσοπούλια που ζούσαν
στην περιοχή.
Ο καπετάνιος του «Πρεστίζ» κρατείται στην Ισπανία, κατηγορούµενος
για καταστροφή του περιβάλλοντος.
Oι αιτίες του ατυχήµατος φαίνεται πως ήταν η παλαιότητα του
πλοίου (26 ετών) και ο τρόπος κατασκευής του.
Η ισπανική και η πορτογαλική κυβέρνηση κινητοποιήθηκαν για
να περιορίσουν τη ρύπανση και να προστατεύσουν τις ακτές της Γαλικίας από τις
πετρελαιοκηλίδες, καθαρίζοντας τις ακτές και τοποθετώντας πλωτά φράγµατα.
Γραμματική ενότητας
Η κατάληξη -με και -τε των ρημάτων γράφεται με ε (έψιλον) στο α΄και στο β΄ πληθ. πρόσωπο, δηλαδή όταν το ρήμα έχει υποκείμενο την προσωπική αντωνυμία εμείς ή εσείς:
Παρόμοια στο α´πληθ. του ενεστώτα και του παρατατικού: γραφόμαστε.
Η κατάληξη -ται γράφεται με αι (άλφα γιώτα) στο γ΄ ενικό πρόσωπο και στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο. Οι καταλήξεις αυτές συναντιούνται στον ενεστώτα και στον εξακολουθητικό μέλλοντα παθητικής φωνής:
Και λίγη εξάσκηση.
Συμπληρώνουμε την κατάληξη με το κατάλληλο (αι) ή (ε)
Η λέξη γράφε….. με δύο λλ.
Μην ανοίγε….. την πόρτα, αν δεν ξέρε….. ποιος είναι.
Ποτέ δεν έρχε….. στην ώρα του.
Δε θυμά….. τις υποχρεώσεις του.
Απαγορεύε….. να τρέχε….. στους χώρους του σχολείου.
Το κρέας δε διατηρεί….. έξω από το ψυγείο.
Τα φαγητά πρέπει να μαγειρεύον….. σε χαμηλή φωτιά.
Μη μαγειρεύε….. το φαγητό για πολλές ημέρες.
Μη γυμνάζεσ….. εξαντλητικά.
Η νεολαία γυμνάζε….. σε ικανοποιητικό βαθμό.
Μπορεί….. να γυμνάζε….. τους μυς σας με βάρη.
Πληρώνουμ…. πολλά λεφτά.
Να φύγετ.… όλοι.
Δεν κάθετ.… κανένας.
Εργάζομ.… στην Αθήνα.
Αποκλειστήκαμ…. στο καταφύγιο και περιμέναμ…. βοήθεια.
Το καμένο φαγητό δεν τρώγετ….
Οι καπνιστές δεν αισθάνοντ.… τη ζημιά που γίνετ.… στην υγεία
τους.
Να ποτίζετ.… τα λουλούδια με τον κουβά, γιατί η
τριανταφυλλιά στην άκρη δεν ποτίζετ.…
«Με τη γυμναστική και τον ύπνο εξασφαλίζε…. υγεία και καλή
διάθεση.
Όταν κοιμηθεί…. την κανονική ώρα, χορταίνε…. τον ύπνο.
Ξυπνά.… το πρωί με καλύτερη διάθεση. Αν γυμνάζεσ.…, βελτιώνε.…. ακόμη
περισσότερο η διάθεσή σας. Αισθάνεσ.… το σώμα σας πιο ελαφρύ και νιώθε.… τις
δυ-νάμεις σας ακμαίες. Το μυαλό σας εργάζε.… καθαρά και μπορεί.… να
πα-ρακολουθεί…. τα μαθήματά σας χωρίς δυσκολία. Καταλαβαίνε.… ότι ο οργανισμός
σας μπορεί να ανταποκρίνε.… σε όλες τις υποχρεώσεις σας.
Τρώ…. με όρεξη το φαγητό σας και η ζωή σας γίνε….
ευχάριστη».
